Bitcoin bir kripto varlık ve ödeme sistemi olarak 2008 yılında 9 sayfalık bir pdf belgesi ile dünyaya duyuruldu. Başlangıçta interaktif oyunlarda, basit uygulamalarda dolaşımda olan sanal para birimi zaman içinde yaptığı devasa yükselişle birlikte dijital para kavramını yeni bir yatırım birimi olarak hayatımıza dahil etti. Bitcoin’i henüz 12 yaşındayken satın almaya başlayan ve şimdilerde bitcoin milyoneri genç bir adam olan Eric Finnman’ı ve daha nicelerini kripto varlık yatırımından zengin olan kişiler arasında gösterebiliriz. Başladığı günden, günümüze artık kendi dijital borsasına sahip olan kripto varlıklar hayatımızda her geçen gün yatırım alanında merak konusu olmaya devam ediyor. Tabi bu merak ve kısa sürede yüksek kâr marjı beklentisi, sistemin klasik yatırım araçlarından farklı ilerlemesi, merak ve bir çok soruyu da beraberinde getiriyor.
Kısaca bahsedecek olursak, kripto varlıknın öncüsü Bitcoin ağı 3 Ocak 2009’da hayata geçmiştir. Tamamen dijital veri olarak şifrelenip üretilen bitcoin gelecekte ulaşabileceği rakam 21 milyonla sınırlandırılmıştır. Günümüzde piyasada dolaşan bitcoin sayısı yaklaşık 16 milyondur. kripto varlıklar herhangi bir merkezden üretilmezler. Tüm alım ve satımlar blok chain adı verilen sistemde kayıt altına toplanır. Her bir blok üzerinde yüksek işlem gerektiren bir “hash” algoritması uygulanarak, belirli bir sıfır sayısıyla başlayan ifadenin bulunması gerekmektedir. Yaklaşık 10 dakikada 1”bir”e denk gelen bu işlemi gerçekleştiren ilk kullanıcıya 50 BTC (günümüzde 12.5 BTC) ödül olarak verilir. Tüm bu zincirde ve algoritmada yapılan kripto varlık üretimine (para yaratma işlemi) madencilik (mining) denilmektedir. Tüm sistemde toplamda 21 milyon bitcoin dolaşıma çıkıncaya kadar üretim devam edecektir. Ardından üretim süreci duracak ve madenciler sadece işlem masrafları üzerinden desteklenmeye devam edecektir.
Bitcoin, bazı ülkelerde bir ödeme ve yatırım aracı olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde de TL karşılığı bitcoin almak mümkündür. Para gibi kullanılabilirliği olan bitcoinlerin bir değerleri vardır ve ayrıca bazı fonların ileride popülerliği arttıkça, değerinin artacağı beklentisi olması kripto varlık alımını yatırımcı açısından cazip kılmaktadır.
kripto varlık alımı çevrimiçi aracı kurumların internet uygulamalarından gerçekleştirilerek (web, mobil uygulamalar) veyahut soğuk cüzdan satın alımı sonrası kripto varlık mevduatlarının internetten bağımsız çevrimdışı olarak bu cüzdanda saklanması yoluyla gerçekleşmektedir.
Mevduatların saklandığı kripto varlık cüzdanı. Direkt olarak hesabınızın bakiyesini tutmadan o hesabınıza girebilmeniz için gereken özel ve genel anahtarları depolayan, kullanıcıların dijital para gönderip almasını sağlayan ve bütün bunların verimliliğini ve dengesini blockchain sistemi ile etkileşime girerek yapan bir yazılımdır. Cüzdanlar soğuk cüzdan ve sıcak cüzdan olmak üzere ikiye ayrılır.
En temel anlatımıyla internete bağlı olan cüzdan uygulamalarını ifade etmek için kullanılan bir kavramdır diyebiliriz. Sıcak cüzdanlar ile ilgili en önemli güvenlik riski cüzdan bilgilerinin tutulduğu mevduatta bulunan kripto varlıkların internete bağlı veritabanı ve sunucuların siber saldırganlar tarafından ele geçirilip hacklenmesidir. Bu risk sıcak cüzdanda bulunan tüm birikimler ve mevduat sahiplerinin kimlik bilgilerinin çalınması tehlikesini bünyesinde barındıran asla gözardı edilmemesi gereken bir güvenlik endişesini beraberinde getirmektedir. Son dönem ülkemizde ve dünyada bu tür siber korsanlık, dolandırıcılık olaylarının sonucu bir çok mevduat sahibi hem birikimlerini kaybetmiş hem de kimlik bilgilerinin 3. Şahısların elllerine geçmesi tehlikesiyle karşı karşıya kalmışlardır.
Bir diğer kripto varlık saklama yöntemi de internetten bağımsız olarak mevduatlarınızı koruyan yöntemdir. İnternet ortamında açılan soğuk cüzdana oranla üstün güvenlik sağlayan bu cüzdanda kripto varlık yatırma işlemi hem daha kolay gerçekleşir hem de cüzdanınızın hacklenme, mevduatlarınızın çalınma riski de büyük ölçüde ortadan kalkar.
Doğrudan internet bağlantısı olmayan soğuk cüzdan; donanımsal ve kağıt cüzdan olmak üzere 2 ayrı gruba ayrılır. kripto varlık hesabınıza ait güvenlik şifrenizi sadece siz bilirsiniz. Cüzdanınızın tüm güvenliği birinci olarak sizin tarafınızdan sağlanmış olur.
Yatırımlarını kripto varlık piyasasında değerlendirmek isteyen mevduat sahipleri için şüphesiz en güvenli seçenek soğuk cüzdan diye tabir edilen güvenlik seviyesi yüksek para cüzdanıdır. Soğuk cüzdanda birikimleriniz maksimum güvenlikte saklanır.
Blockchain bir iş ağındaki işlemlerin kaydedilmesi ve sahip olunan varlıkların takip edilme sürecini kolaylaştırılan, gelecekte ev, araba, nakit, toprak veyahut soyut metaların (fikri mülkiyet, patent, telif hakları, marka) hemen hemen tümünün saklanabileceği belirli bir algoritmik düzenekte kayıtlarının tutulduğu izlenebilir ve üzerinde işlem yapılabilir ağın adıdır. Bu ağda yapılan işlemler alım satım ve ürün koruma konularındaki riski azaltacaktır ve işe dahil olan tüm maliyetlerin düşürülmesini de sağlayacaktır.
Yapılan tüm işler bilgi üzerinden ilerler. Günümüzün süratle işleyen dünyasında bilgilerin de hızlı ve doğru bir şekilde elde edilmesi oldukça önemlidir. Blockchain, yalnızca izni olan ağ üyelerin tarafından erişilebilirliğe sahip ve üzerinde değişiklik yapılamayan büyük bir defterde depolanan (bir nevi bakkal defteri diyebiliriz) depolanan anlık, paylaşılan ve tamamen şeffaf bilgiler sağladığı için bilginin sunulması için ideal bir kayıt platformudur. Bir blockchain ağı siparişleri, ödemeleri, hesapları, üretimi ve daha bir çoğundan fazlasını takip edebilir. Üyeler paylaşımı yapılan tüm işlerin baştan sona tüm ayrıntılarını görerek takip edebilir.
Çalışan, üreten ve kazandıklarıyla yaşam standardını ve koşullarını iyileştirmeye çalışan bir varlık olan insanoğlu, ihtiyaç fazlası birikimlerini saklamak, modern ekonomik dünyanın değişken koşullarına göre kazançlı hale getirmek için, uzun yıllar mevduat faizi, döviz, hisse senedi ve değerli maden alımlarını tercih etmiştir. Yatırımcı uzun yıllar türüne göre çeşitli oranlarda kazanç ve risk faktörü bulunan bu yatırımlar içerisinde insanoğlu kazanç ve kayıp risklerini gözeterek seçimlerini bilinen yatırım araçlarından yana kullanmıştır.
2000’li yıllardan itibaren günümüzün her geçen yıl hızla gelişen ve değişen dijital dünyasında son yıllarda yükselen değeri ve beraberinde getirdiği risklerle birlikte kripto varlık Birimi de artık bu metaların arasında yerini almıştır.
Bugün dünyadaki değerli madenlerin başında gelen Altın örneğini verecek olursak, az bulunabilir olması onu değerli kılmaktadır. Belirli bir sonu var mıdır, bilinmemektedir, bugün yeryüzünde halen madenlerden altın çıkarılmaya devam etmektedir. Peki kripto varlıkyı değerli kılan nedir? Belirli bir algoritmitmik sistemle, üretimi yapılan dijital para biriminden günümde dünya üzerinde yaklaşık 16 milyon adet vardır. Bu üretim 21 milyona ulaştığında kripto varlık üretimi duracaktır. kripto varlıkyı değerli kılan önemli bir neden adet olarak sınıra sahip olmasıdır diyebiliriz. Ayrıca günümüzde alternatif olarak alış-verişlerde ve yatırım amaçlı kullanılan dijital paranın gelecekte ticari yaşantımızın olmazı olmayacağını kim bilebilir?
Teknolojinin bu hızlı değişimine ve beraberinde hayatımıza birçok şeyi de etkilemesine rağmen, yüzyıllardır bu değişimden etkilenmeyen birkaç araçtan biri, kullandığımız itibari para birimleriydi. Bu durumun değişmesinin ilk örneği olan Bitcoin’in hayatımıza girişinden yıllar sonra, dijital/kripto varlık birimleri artık görüş alanımızda ve geleceğe dair birçok şeyi etkileyebilecek güçte gibi gözüküyor. Peki Türk halkı kripto varlık dünyasıyla ilgili ne kadar bilgi sahibi? Bitcoin’e ne kadar güveniyor? Bitcoin’le ilgili ileriye dönük tahminleri nelerdir?
Yapılan araştırmalara göre Türk insanının yaklaşık %37’si blockchain teknolojisini bildiğini ifade ederken, %58,3’ü blockchain’i bir kripto varlık birimi sanıyor. İnsanlar, adı devamlı Bitcoin ile beraber anılan bu teknolojiyi, belli ki Bitcoin ile özdeşleştirmiş durumda. Z kuşağının blockchain teknolojisine en hakim jenerasyon olduğu biliniyor. Türki halkının yaklaşık % 53.2’si ise Bitcoin hakkında bilgi sahibi olduğunu söylüyor.
Türkiye’de kripto varlık birimleri arasında Bitcoin’in yüksek oranda bilinmesi ve tüketicilerin yaklaşık %19.8’i daha önce Bitcoin alıp sattığını söylerken, bunların %73’ünün ise elinde hala yatırım olarak Bitcoin varlığını sürdürmektedir.
Yatırımcıların %43.7’si Bitcoin’in finans dünyası adına pozitif bir teknoloji olduğu görüşünde. Fakat aynı soru güven için sorulduğunda maalesef bu seviye oldukça düşük.
Bitcoin ile ilgili en önemli sorunlardan biri ise, elle tutulabilir bir meta olmadığından, insanlar tarafından değerinin tam anlaşılamadığı. Özellikle 37 yaş üzeri X kuşağı bu konuda daha genç bir yaş grubuna sahip Z kuşağına göre bu yeni yatırım aracını anlamakta güçlük çekiyor. Aynı zamanda Bitcoin’in dokunulabilir bir formatta olmaması, insanlarda güven sorununa yol açıyor.
Yatırımcılara, “Elinizde 1000 TL olsa nereye yatırım yapardınız?” diye sorulduğunda altın ilk sırada tercih edilen yatırım türü olurken, Bitcoin kendine son sıralarda yer buluyor.
Tüm endişelere ve aksi görüşlere rağmen kripto varlıklar her geçen gün merak, klasik yatırım araçlarına alternatif ve tercih sebebi olmaya artarak devam ediyor.